TL Sei Dezenvolve Turizmu Komunitariu Sai Modelu Korea

JEJU - Sekretariu Estado Politika Formasaun Profesional Empregu (SEPFOPE), hamutuk ho ninia delegasaun halao vizita ba fatin turizmu komunitaria iha Nasional Giopark Provinsia Jeju Islan (Korea do Soul) ninian.

Delegasaun Sekretariu Estado, Ilidio Ximenes da Costa, kompostu husi Direitor Nasional Empregu (DNE), Paul Alves, Prezidenti Komisaun D Parlamentu Nasional ne’ebe trata asuntu ekonomia e finansas, Jacinta Pereira, Xefi Gabinete Sekretariu Estado Industria no Koperativa, Asesora SEPFOPE, Junia Lie, Tekniku enjineria SEPFOPE, Padre David Alves da Conceicao no Madre Francelina Ximenes Freitas.

Objetivu husi vizita ne’e ho intensaun ida atu hare besik liu tan dezenvolvimentu turizmu komunitariu iha National Giopark pronvisa Jeju nian atu oinsa maka bele dezenvolve fali iha Timor Leste liu-liu iha Subaun, karimbala, Atauro no Tutuala.

Hafoin remata vizita ne’e, Sekretariu Estado, Ilidio Ximenes da Costa hateten, fatin turizmu komunitariu iha Nasional Giopark provinsia Jeju Island nian hanesan fatin turizmu ida ne’ebe maka famozu.

“Fatin ida ne’e famozu tanba fatuk sira ne’ebe maka mai husi vulkanok ne’e ema dezenvolve fila fali sai fatin turistiku,”Ilidio dehan ba jornalista sira iha Nasional Giopark provinsia Jeju Island, Domingo (15/9).

Ilidio dehan, iha Nasional Giopark iha turista barak maka mai halao visita, entaun iha posibilidade bo’ot dezenvolve ida ne’e iha Timor Leste.

“Fatin turistiku hanesan ne’e liga ba iha Timor Leste iha ka lae? Tanba potensia natureza ita iha maka primeiru iha Subaun, Segundu Karimbala, terseiru Atauro no ikus maka iha Tutuala. Entaun ba parte SEPFOPE nian, saida bele halo iha ne’e tanba ne’e maka hau mos lori enjineiru atu sira iha ona hanoin saida maka sira hare iha ne’e sira bele dezenvolve hodi halo dezenu maske ita halo simples maibe ita koko halo buat ruma ne’ebe iha hodi atrai turista,”Sekretariu Estado, Ilidio dehan tan.

Bainhira turizmu komunitariu ne’e kuandu dezenvolve ona iha TL, Ilidio dehan sei fo servisu barak ba ema bele fa’an aifuan ne’ebe iha, liu-liu iha hotel, iha restaurante no bele fo empregu barak ba komunidade, tanba ne’e maka ita vizita fatin ida ne’e hodi iha hanoin para dezenvolve nasional park ki’ik iha ita nia rai ho fatin turizmu ne’ebe ita iha.

“Ba SEPFOPE ninian ne’ebe liga ho programa turizmu komunitariu, ida ne’e ita bele halo, buat bo’ot ne’e Ministeru Turizmu nian, maibe ba buat ki’ik ona ne’e SEPFOPE nian tanba rejolusaun Konseilu Ministru nian aprova iha parte empregu rural ne’e mos tama iha SEPFOPE ninia papel,”Ilidio haktuir.
Ilidio promete, maske Turizmu komunitariu ne’e la halo hotu iha tinan lima nia laran mandatu governu nian remata maibe tenki halo ida rua iha rai doben Timor Leste.

National Giopark ne’e hola parte iha turizmu komunitariu, Ilidio esplika, ida ne’e hola parte iha turizmu komunitariu tanba turizmu komunitariu ninia konseitu ita halo iha komunidade ninia let.
“Komunidade maka sai autor dezenvolvimentu ba turizmu komunitariu tanba komunidade maka halo governu ajuda depois maka komunidade sira halo pengelolan,”Ilidio dehan tan.

Atu dezenvolve turizmu komunitariu, husi parte SEPFOPE sei servisu hamutuk ho Ministeriu ne’ebe relevante, Ilidio afirma, konserteja ida ne’e SEPFOPE labele halo ketak, ida ne’e ligado ho ministeriu barak hanesan Sekretariu Estado Meiu Ambiente, Sekretariu Estado Floresta, Ministeriu Turizmu no Sekretariu Estado Seguransa.

Depois ne’e, Sekretariu Estado, Ilidio Ximenes da Costa ho ninia delegasaun halao mos vizita ba iha Jeju Tradisional House ne’ebe komunidade sira halo uma uja material local hanesan fatuk, rai no dut.
Depois vizita ne’e, Engineering SEPFOPE, Cançio Guina hateten, vizita  ne’e ho ninia objetivu ida maka atu hare fatin turizmu iha Jeju Traditional House ninian para pelemenos ita bele halo uma hanesan ne’e ba povu kbit laek sira ne’ebe bolu uma lima kada suku hodi uja deit material ne’ebe ita nia rai iha.

“Ita mos iha servisu ida ba halo uma ba kbit laek sira, ho uma ne’ebe maka ita presija rancang ho material local, entaun ho ida ne’e ita bele iha referensia bainhira fila ba Timor bele halo dezenu tuir saida maka ita hetan iha ne’e, la tuir 100% maibe pelumenus hamosu ideas ruma bainhira halo dezenu  ba komunidade iha area rural iha Timor Leste,”Cançio dehan.

Jeju Traditional House mos hola parte iha turizmu komunitariu tanba atu bele halo dezenu hanesan ne’e para halo uma ba komunidade sira iha area rural hodi dada turista sira husi rai liur, tanba iha ne’e konstrusaun uma ne’e uja material local hotu.

Hotu tiha iha vizita ba Jeju Traditional House, Sekretariu Estado, Ilidio Ximenes da Costa ho ninia delegasaun halo kedas vizita ba Jeju Tradisional House ne’ebe maka modern, ba foho Hallasan no mos ba Fishiring Kompany.